مهم‌ترين عامل ادامه حيات صنايع داراي فناوري قديمي و از رده خارج در كشورمان پرداخت ٣١ميليارد دلار يارانه انرژي به اقتصاد ايران است. اين در حالي است كه هر هزار مترمكعب گاز كمي بيش از 6 بشكه نفت خام ارزش حرارتي دارد و بر اين اساس اگر گاز مصرفي در صنعت براساس ارزش حرارتي نفت محاسبه شود، روزانه معادل 900هزار بشكه ارزش حرارتي نفت در صنعت ايران، انرژي مصرف مي‌شود.
از سوي ديگر متوسط قيمت فروش كنوني انرژي در ايران به ازاي يك بشكه نفت 15دلار است كه تا قبل از سقوط قيمت نفت، ارزش آن 110دلار بوده و به ازاي يك بشكه مصرف انرژي در بخش صنايع ايران 95دلار يارانه پرداخت مي‌شده و رقم يارانه پرداختي سالانه به صنعت به 31ميليارد دلار مي‌رسيد. با وجود اين صنايع كشور انرژي‌اي به ارزش يك بشكه 110دلاري را با قيمت 15دلار دريافت مي‌كرد و آن را با تبديل به محصول نهايي به قيمت بازار‌هاي جهاني در داخل يا خارج كشور مي‌فروخت. مصرف انرژي بخش صنعت از 181ميليون بشكه در سال 1384به 324ميليون بشكه در سال 94افزايش يافته و صنعت ايران از سال 1384به بعد نزديك به 80درصد رشد كرده كه اين امر نشان مي‌دهد در كشورمان مسابقه‌اي براي استفاده از يارانه 95دلاري مذكور بين صنايع قديمي شكل گرفته است.
دومين عامل ماندگاري صنايع داراي فناوري قديمي در ايران پرداخت ٥٠درصد تسهيلات بانكي در قالب وام به شركت‌هاي بزرگي است كه عمده آنها توليدي بوده و از بازپرداخت اصل و فرع اين تسهيلات خودداري مي‌كنند. بنابر اعلام حميد تهرانفر، معاون بركنار شده نظارت بانك مركزي 50درصد تسهيلات بانكي به شركت‌هاي بزرگ صنعتي پرداخت شده و اين شركت‌ها نه اصل و نه فرع اين وام‌ها را پرداخت نكرده و براي بازپرداخت اقساط اين وام‌ها نيز حداكثر از يك بانك وام گرفته و به بانك ديگري پرداخت مي‌كنند كه حاصل جمع مثبت آن براي بانك‌ها صفر است.
ورود صنايع موج دومي كشور به بورس و فروش سهام اين صنايع از رده خارج به مشتريان، راهكار ديگر ماندگاري و ادامه حيات صنايع دومي كشور است. اوج اين روند در سال 92بود كه بورس براساس ارزش جايگزيني قيمت‌گذاري شد و در مواردي صنايع موج دومي با ماشين آلات قديمي و از رده خارج را به قيمت صنايع موج سومي به مردم فروختند.
نتيجه: ارزش افزوده صادرات انگليس 60ميليارد دلار است. اين در حالي است كه يارانه پرداختي به صنايع ايران معادل نصف ارزش افزوده صادرات انگليس بوده و صنايع از رده خارج و موج دومي كشورمان در مقايسه با ارزش افزوده50درصدي صادرات انگليس، با استفاده از 50درصد سپرده‌هاي بانكي و زيان سهامداران بورس، به حيات خود ادامه مي‌دهند.
- استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان
نظر شما